De betonmeter: hoe verhard is jouw gemeente?
09 May 2025
In het Vlaams Regeerakkoord 2024–2029 wordt benadrukt dat Vlaanderen, in het licht van de bouwshift, meer dan ooit moet inzetten op het terugdringen van het bijkomend ruimtebeslag tot nul hectare per dag tegen 2040 en tegelijk moet inzetten op ontharding.
In dat kader lanceerde HOGENT de betonmeter: een online tool die per Vlaamse gemeente inzicht geeft in de betontoestand van het grondgebied. De tool maakt onder meer duidelijk hoeveel oppervlakte daadwerkelijk verhard is (zoals afgedekte en ondoordringbare oppervlakken), wat het totale ruimtebeslag bedraagt (inclusief tuinen bij woningen, parken, sportterreinen, etc.), hoeveel ruimte nog open blijft en hoe elke gemeente scoort in vergelijking met andere gemeenten.
De tool geeft verder de betonevolutie weer per gemeente tussen 2013 en 2022. Het toont in welke mate een gemeente risico loopt op bijkomend ruimtebeslag en verharding, op basis van harde bestemmingen die ontwikkelbaar zijn (bv. woongebieden, industriegebieden, recreatiegebieden, …).
De betonmeter geeft ook voor elke gemeente de reductieopgave aan. Dit is de opgave om het bijkomend ruimtebeslag stapsgewijs af te bouwen tot nul tegen 2040. Volgens het onderzoek van HOGENT bedraagt de oppervlakte aan bijkomend ruimtebeslag die Vlaanderen nog mag innemen binnen het afbouwtraject van de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) maximaal 11.933 hectare. Deze totale oppervlakte wordt proportioneel verdeeld over de Vlaamse gemeenten, in verhouding tot hun oppervlakte.
Naast de reductieopgave per gemeente, toont de betonmeter toont ook de onthardingsopgave per gemeente. Deze onthardingsopgave is de opgave om verharde oppervlakten in harde bestemmingen te verwijderen, met het oog op bodem- en landschapsherstel. Om te voldoen aan de Vlaamse doelstellingen uit de strategische visie van het BRV, moet de totale verharding in harde bestemmingen teruggebracht worden tot het niveau van 2015, en in zachte bestemmingen zelfs 20% lager dan wat er in 2015 werd gemeten. In 2022 ging het nog om een aanzienlijke onthardingsopgave van 19.374 hectare. De cijfers zijn gebaseerd op de meest actueel beschikbare data over zowel ruimtebeslag als verharding en worden overzichtelijk weergegeven op een kaart van Vlaanderen.
Met de betonmeter worden de doelstellingen van de bouwshift concreet en lokaal zichtbaar alsook meetbaar gemaakt, waardoor beleidsmakers veel gerichter kunnen inschatten hoe groot de uitdaging is voor hun gemeente. Ook voor ontwikkelaars kan de betonmeter een handige tool zijn om kansen en risico’s op vlak van ruimtebeslag per gemeente beter in te schatten.
Benieuwd hoe uw gemeente of de gemeente waar u een project wenst te realiseren, scoort? Klik hier.
Heeft u vragen over de juridische implicaties van de bouwshift of advies nodig bij een concreet dossier? Het public law team van PwC Legal staat voor u klaar.
Els Empereur, Olivier Drooghmans en Deniz Bahtijarevic
Contact us
